Jesienne szkodniki rzepaku. Uszkodzenia, poziom szkodliwości i zwalczanie

Coś poszło nie tak

Jesienne szkodniki w rzepaku mogą poważnie zagrozić jego rozwojowi, szczególnie na wczesnych etapach wzrostu. W Polsce najczęściej występującymi szkodnikami w rzepaku jesienią są m.in.: pchełki rzepakowe (Psylliodes chrysocephala), pchełki ziemne (Phyllotreta spp.), śmietka kapuściana (Delia radicum) oraz gnatarz rzepakowiec (Athalia rosae). Pojawiają się także tantniś krzyżowiaczek (Plutella xylostella) oraz w późniejszym okresie mszyce (Aphididae). Groźne są też szkodniki glebowe – drutowce, rolnice, pędraki, lenie czy ślimaki. Co zrobić, żeby rośliny rzepaku były bezpieczne w pierwszych fazach rozwojowych, newralgicznych dla przyszłego plonu?

Jesienne szkodniki rzepaku. Duże zagrożenie dla plonu

Jesienne szkodniki są szczególnie groźne dla młodych siewek rzepaku. Atakują młode rośliny, a żerując na liścieniach i liściach, powodują szereg uszkodzeń, co może prowadzić do poważnych strat w plonie. Niektóre ze szkodników uszkadzają także system korzeniowy i podstawy pędu, co znacznie osłabia rośliny. Żerowanie szkodników powoduje deformacje roślin, zahamowanie wzrostu oraz  rozwój patogenów chorobotwórczych. W przypadku dużej presji szkodniki mogą całkowicie zniszczyć młode rośliny. Im cieplejsza i bardziej sucha pogoda jesieniom, tym liczniejsze populacje szkodników i większe zagrożenie dla wysokości plonu.

 

Objawy żerowania jesiennych szkodników w rzepaku

Objawy żerowania nieznacznie różnią się między sobą w zależności od gatunku szkodników.

Przykładowo, pchełki, tantniś krzyżowiaczek i gnatarz rzepakowiec wygryzają małe otwory w blaszce liściowej. Larwy śmietki kapuścianej drążą korytarze w korzeniach i szyjce korzeniowej. Uszkodzenie te często stanowią otwarte drzwi do infekcji, co dodatkowo obniża kondycję roślin przed zimą. Problem ten szczególnie dotyczy mszyc, które przenoszą groźnego wirusa żółtaczki rzepy (TuYV). Działalność szkodników ogranicza powierzchnię asymilacyjną liści, co znacznie obniża możliwości rozwoju roślin. Natomiast szkodniki glebowe mogą zjadać całe siewki. Objawem ich obecności na plantacji są duże ubytki roślin tzw. łysiny.

 

Jak chronić plantację rzepaku przed jesiennymi szkodnikami? Postaw na zaprawy insektycydowe

Jednym z najskuteczniejszych sposobów ochrony rzepaku przed jesiennymi szkodnikami jest zaprawianie nasion. Zaprawa nasienna np. Lumiposa™ chroni rośliny od wschodów po pierwsze fazy liści właściwych. Lumiposa™ 625 FS zawiera cyjanotraniliprol. Substancja czynna preparatu wpływa na zachowanie szkodników upośledzając funkcje ich mięśni. Po pobraniu środka wraz z pokarmem owady przestają żerować i giną po 24-60 godzinach w zależności od gatunku. Dzięki temu sposobowi działania Lumiposa™ zapewnia niemal natychmiastową ochronę roślin.

 

Szkodniki rzepaku – kluczowy monitoring

Pomimo skuteczności zapraw nasiennych, nie można zapominać o monitoringu plantacji. Bieżące obserwowanie pola rzepaku ma kluczowe znaczenie. Monitoring plantacji rzepaku pod kątem jesiennych szkodników jest bardzo ważnym elementem zarządzania uprawami, który pozwala zapobiec stratom plonów. Szybkie wykrycie szkodników i właściwa reakcja mogą znacząco wpłynąć na zdrowie roślin oraz wielkość plonów. Przede wszystkim należy oglądać liście, pędy oraz korzenie. W celu monitorowania aktywności szkodników można stosować pułapki lepowe lub feromonowe. Po wykryciu szkodników istotne jest ocenienie, czy ich liczebność przekracza próg ekonomiczny szkodliwości, który uzasadniałby zastosowanie insektycydów.

 

Progi szkodliwości najgroźniejszych szkodników rzepaku ozimego jesienią

Szkodnik

Próg szkodliwości

Gnatarz rzepakowiec

1 larwa na 1 roślinie

Pchełka rzepakowa

3 chrząszcze na 1 mb rzędu

Pchełki ziemne

1 chrząszcz na 1 mb rzędu

Śmietka kapuściana

3‑5 śmietek w żółtym naczyniu w ciągu 1‑2 dni

Ślimaki

2 ślimaki w pułapce i uszkodzenie 5% siewek w fazie 1–4 liści lub 4 i więcej ślimaków na pułapkę i zniszczenie 10% roślin w fazie od 5 liści

Tantniś krzyżowaczek

1 gąsienica na 1 roślinie

Mszyce – wektory

pierwsze zauważone jesienią osobniki

Rolnice

6–8 gąsienic na 1 m2

 

  1. drutowiec
  2. pędrak
  3. ślimak
  4. pchełki
  5. oraz 7. śmietka kapuściana
  6. oraz 8. tantniś krzyżowiaczek