Zapewnienie roślinie uprawnej odpowiedniej ilości azotu w krytycznych okresach rozwojowych jest wyzwaniem dla producentów. Dostępne metody i terminy nawożenia często nie pokrywają zapotrzebowania rośliny uprawnej. Jedną z przyczyn są straty azotu spowodowane przez mikrobiologiczne przemiany (nitryfikacja), prowadzące do jego wymywania w głąb gleby, przemieszczania do wód gruntowych oraz ulatniania w powietrze.
Rys. 1 Proces przemian azotu
Aktywność drobnoustrojów glebowych (bakterii Nitrosomonas) zwiększa się, kiedy temperatura gleby zbliża się do 10 ºC i przekracza tę wartość. Proces nitryfikacji prowadzący do całkowitej przemiany formy amonowej w azotanową może trwać w wyższej temperaturze zaledwie dwa do czterech tygodni. Azot w formie amonowej wiąże się z kompleksem sorpcyjnym gleby (cząsteczkami gleby). Azot w formie azotanowej nie jest wiązany przez kompleks sorpcyjny gleby i podlega procesom wypłukiwania i denitryfikacji prowadzącym do strat. Straty te mają wymiar ekonomiczny oraz środowiskowy i są przyczyną:
Zastosowanie nadmiernej dawki azotu w uprawach polowych nie przynosi oczekiwanych rezultatów, ponieważ roślina uprawna zużywa go tylko tyle, ile potrzebuje; nadmiar azotu najprawdopodobniej będzie „stracony” i zanieczyści środowisko wskutek wymywania lub ulatniania. W szczególności, biorąc pod uwagę obecne wysokie koszty nawozów azotowych, badacze uniwersyteccy i wysokiej klasy doradcy rolniczy zalecają, aby stosować tylko niezbędną dawkę. Należy podejmować działania, aby zatrzymać azot w glebie w formie przyswajalnej dla rośliny i zapewnić jego dostępność możliwie najdłużej, zwłaszcza w tych fazach rozwojowych, kiedy roślina uprawna potrzebuje najwięcej tego składnika. Istnieją różne metody ograniczania strat azotu i zapewniania jego dostępności w krytycznych fazach rozwojowych roślin uprawnych.
Niezależnie od formy nawozu (mineralny albo organiczny) azot przyswajalny dla rośliny poprzez system korzeniowy występuje w glebie w formie amonowej i azotanowej. Forma amonowa jest najefektywniej pobieraną i wykorzystywaną formą azotu zarówno przez kukurydzę, zboża jak i rzepak. Tylko forma amonowa nie podlega stratom. Forma azotanowa może być wniesiona w formie nawozu mineralnego lub pojawia się w wyniku przemiany formy amonowej w procesie nitryfikacji. Największe straty zaaplikowanegoazotu wskutek wymywania zachodzą głównie na glebach lekkich, piaszczystych. Natomiast denitryfikacja, prowadząca do ulatniania się zastosowanego azotu w powietrze, najczęściej zachodzi na glebach ciężkich, gliniastych.
JAK SZYBKO NASTĘPUJĄ STRATY AZOTU?
Rys. 2 Potencjalna strata azotu w formie azotanowej (saletrzanej)
Stabilizacja azotu amonowego chroniąca przed wymywaniem i ulatnianiem, w górnej warstwie gleby –strefie systemu korzeniowego (do 60 cm), jest kluczowa dla optymalnego wzrostu, rozwoju i plonowania. Rolnicy nie mają wpływu na cenę nawozów azotowych, jednakmogą poprawić opłacalność inwestycji w nawozy.
JAK NAJLEPIEJ GOSPODAROWAĆ AZOTEM?
Najlepsza praktyka gospodarowania obejmuje szereg sprawdzonych metod w ramach dobrych praktyk rolniczych, dzięki którym inwestycje w nawozy zwrócą się w największym stopniu (szczegóły w dostępnych zaleceniach np. www.IUNG\dpr oraz www.N-Lock.pl ).
Jedną z nich jest wprowadzenie technologii N-Lock z wykorzystaniem stabilizacji dostępnego dla rośliny azotu w strefie systemu korzeniowego.
Technologia N-Lock jest oparta na innowacyjnym w Polsce i w Europie sposobie nawożenia roślin uprawnych nawozami mineralnymi lub organicznymi z zastosowaniem stabilizatora azotu N-LOCK. Technologia N-Lock jest dostosowana do potrzebokalnych systemów nawożenia i jest przeznaczona do stosowania ze wszystkimi rodzajami nawozów zawierających azot w formie amonowej i/lub amidowej –mineralnych i organicznych.
Stabilizator azotu N-Lock spowalniając proces nitryfikacji zapobiega przemianom stabilnej formy amonowej w azotanową, która szybko podlega stratom (wymywanie, ulatnianie).
Stabilizator azotu N-Lock chroni azot w strefie korzeni pozwalając na optymalne wykorzystanie potencjału plonotwórczego. Jak najdłuższe zachowanie azotu w formie amonowej dzięki zastosowaniu technologii N-Lock, zapewnia jego dostępność w krytycznych fazach rozwojowych roślin uprawnych. Powoduje to dalszy wzrost plonów i zwiększa efektywność wykorzystania nawozów azotowych.
N-Lock to sprawdzona od wielu lat Technologia. Wynaleziona przez naukowców firmy Dow AgroSciences nitrapiryna, to przyjazny dla środowiska stabilizator azotu. Nitrapiryna jako substancja aktywna jest od 39 lat w sprzedaży i stosowaniu w praktyce rolniczej w USA. DowAgroSciences przygotowało nową formulację produktu zawierającego substancję aktywną nitrapirynę (zamkniętą w mikrokapsułach), która umożliwiła komercjalizację tego produktu (N-Lock/Instinct) na terenie całego Świata (Polska, inne kraje Unii Europejskiej, Australia, kraje azjatyckie, itd.)
Stabilizator azotu N-Lock to nowoczesna formulacja mikrokapsuł, która umożliwia prosty zabieg opryskiwaczami polowymi, powoduje, że preparat jest aktywny i ogranicza straty azotu do 12 tygodni. N-Lock to wiedza poparta ponad 30-letnimi rezultatami. Badania były prowadzone i publikowane przez niezależne źródła naukowe. Stosowanie w USA nitrapiryny zawartej w preparacie N-Lock w uprawie kukurydzy, powoduje średnio 7% wzrost plonów. Pozytywne rezultaty potwierdzają także badania przeprowadzone w Polsce w ostatnich latach przez placówki naukowe lub na terenie stacji doświadczalnych IUNG Puławy, UP Lublin, UP Poznań, UWM Olsztyn (Wyk. 1-2).
Wyk. 1 Średnie plony ziarna kukurydzy w Polsce w latach 2012-2014, przeliczone na 15% wilgotności. Doświadczenia poletkowe przeprowadzone
w Polsce.
Technologia N-Lock to korzyści przy zachowaniu optymalnego poziomu nawożenia:
Jednorazowa dawka stabilizatora azotu N-Lock wynosi 2,5 l/ha w sezonie wegetacyjnym. Nie zależy od typu nawozu ani od poziomu nawożenia azotem roślin uprawnych. N-Lock nie jest produktem zastępującym nawóz azotowy. N-Lock może być zastosowany przed siewem, po siewie lub w trakcie wegetacji kukurydzy zbieranej na ziarno lub kiszonkę, pszenicy ozimej (za wyjątkiem odmian klasy K), jęczmienia ozimego, pszenżyta ozimego, żyta, pszenicy jarej, pszenżyta jarego, owsa, jęczmienia jarego (za wyjątkiem jęczmienia browarnego), rzepaku ozimego, rzepaku jarego.<./p>
N-Lock powinien być zastosowany kilka dni przed lub po wysiewie granulowanych, azotowych nawozów mineralnych (mocznik, siarczan amonu, saletra amonowa, saletrzak).
N-Lock może też być zastosowany jako mieszanina zbiornikowa z płynnym nawozem azotowym (Roztworem Saletrzano-Mocznikowym).Stabilizator azotu N-Lock może też być zastosowany na polach nawożonych nawozami organicznymi: obornik, gnojowica, masa(pulpa) pofermentacyjna z biogazowni kilka dni przed lub zaraz po ich aplikacji.
N–Lock działa w glebie i powinien być wprowadzony do gleby albo w wyniku zabiegu uprawowego (np. w ramach uprawy przedsiewnej), albo w wyniku opadów deszczu lub deszczowania. Wprowadzenie do gleby powinno nastąpić do 10 dni po zastosowaniu produktu. Do wprowadzenia produktu do gleby wystarczają opady deszczu w wysokości co najmniej 12 mm w ciągu 10 dni po zabiegu. Optymalnym terminem stosowania stabilizatora azotu N-Lock, jest w przypadku roślin jarych, wiosna przed siewem rośliny uprawnej. W roślinach ozimych najlepiej zastosować go wiosną przed lub po ruszeniu wegetacji, w terminie stosowania głównego wiosennego nawożenia azotowego.
Wyk. 2 Średnie plony ziarna pszenicy ozimej w Polsce w latach 2012-2014.
Doświadczenia poletkowe przeprowadzone w Polsce
Technologia N-Lock to oprócz bezpośrednich korzyści ekonomicznych, także wspieranie praktyk rolniczych przyjaznych środowisku. Jest bezkonkurencyjnie przydatna w każdym gospodarstwie rolnym z intensywną uprawą kukurydzy, zbóż czy też rzepaku, z taką samą ważnością jak nawożenie makroskładnikami.
Znaczenie technologii N-Lock wzrasta jeszcze bardziej w gospodarstwach objętych programem OSN czy też korzystających z Programu rolnośrodowiskowego “Pakiet 1: Rolnictwo zrównoważone”. Pomaga zwiększać plony przy ograniczonych maksymalnych dawkach nawożenia azotem i minimalizować negatywny wpływ azotu na środowisko –ogranicza ryzykoskażenia wód gruntowych i emisję gazów cieplarnianych.
Szczegółowe informacje o bezkonkurencyjnej technologii N-Lock dostępne są w materiałach informacyjnych firmy Dow AgroSciences, na stronie internetowej www.N-LOCK.pl oraz u przedstawicieli Dow Agrosciences
dr inż. Grzegorz Grochot .
Specjalista d/s doświadczalnictwa i agrotechniki
Corteva Agriscience™