Skip Navigation
Strona startowa / Artykuły / Rdza brunatna: objawy i zwalczanie

Rdza brunatna: objawy i zwalczanie

Something went wrong. Please try again later...

Rdza brunatna pszenicy (Puccinia recondita) to jedna z najczęściej występujących chorób w uprawach zbóż, która atakuje przede wszystkim plantacje pszenicy, pszenżyta i żyta. Infekcja negatywnie wpływa na ilość i jakość plonu, dlatego warto rozpocząć zapobieganie rozprzestrzenianiu się tej groźnej choroby i zwalczać ją w trakcie całego sezonu wegetacyjnego, w zależności od poziomu zagrożenia i wyników lustracji na polu.

Rdza brunatna – objawy

Pierwszym objawem rdzy brunatnej są niewielkie plamki na liściach. Drobne plamy z czasem powiększają się, tworząc poduszeczki w kolorze żółtym, które później zmieniają barwę na pomarańczową lub rdzawą. Są to tzw. uredinia, wypełnione urediniosporami. Z czasem uredinia pękają, uwalniając zarodniki grzyba, które mogą przenosić się na inne rośliny, powodując dalsze rozprzestrzenianie się infekcji. W sytuacji dużej presji choroby uredinia znajdują się też na łodygach i kłosach. Od infekcji do pojawienia się pierwszych objawów choroby mija zazwyczaj 5-6 dni. Zarodniki rozprzestrzeniają się przez wiatr, często z samosiewów. Choroba rozwija się w temperaturze od 12 do 25°C (najbardziej intensywnie od 15 do 22°C) i warunkach podwyższonej wilgotności. Rozwojowi rdzy brunatnej sprzyja także wczesny siew i większe zagęszczenie roślin w łanie.

fot. 1 Rdza brunatna w fazie BBCH 13-19
fot 2. Rdza brunatna w fazie BBCH 20-29
fot 3. Rdza brunatna w fazie BBCH 37-42
fot 4. Rdza brunatna w fazie BBCH 61-69

Szkodliwość rdzy brunatnej

Zainfekowane liście i źdźbła mogą ulegać skręceniu, zniekształceniu oraz przedwczesnemu zamieraniu. Znaczna utrata powierzchni zielonych przekłada się na zmniejszenie plonu i niższą MTZ. Nasilenie rdzy brunatnej i jej szkodliwość uzależnione są od lokalnych warunków. Łagodne zimy i coraz cieplejsze wiosny, zwłaszcza gorąca, wilgotna pogoda od kwietnia do lipca to najbardziej dogodne warunki do rozwoju choroby. Rdza brunatna atakuje zboża już jesienią. Na początku choroba negatywnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego oraz ogranicza możliwości krzewienia się roślin, co negatywnie wpływa na potencjał plonotwórczy roślin. Najgroźniejsza pod względem ekonomicznym jest infekcja w fazie BBCH39. Porażenie roślin patogenami rdzy brunatnej w tym czasie może skutkować obniżką plonu aż o 75 procent. Zdarza się, że choroba atakuje zboża w lipcu, tuż przed żniwami, wówczas nie powoduje strat o dużym znaczeniu ekonomicznym. Niemniej, zarówno ziarno, jak i słoma pochodzące z zainfekowanej plantacji mają obniżoną jakość, a w konsekwencji niższą cenę.

Jak zwalczać rdzę brunatną?

Zabezpieczenie przed rdzą brunatną warto zacząć od wyboru odmian odpornych. Dotyczy to zwłaszcza regionów o dużej podatności na tę chorobę. Eliminacja samosiewów, opóźnienie siewu oraz unikanie nadmiernego stężenia azotu w roślinach stanowią elementy dobrej praktyki agrotechnicznej obniżającej ryzyko zakażenia rdzą brunatną. Niezbędna jest szczegółowa lustracja plantacji i wykonywanie zabiegów fungicydowych w terminie. IOR podaje, że za próg szkodliwości rdzy brunatnej uznaje się:

·       10-15% roślin z objawami rdzy brunatnej w fazie krzewienia,

·       10% źdźbeł z objawami rdzy brunatnej w fazie strzelania w źdźbło,

·       objawy infekcji chorobą na liściu podflagowym lub flagowym w fazie kłoszenia.

Jak zwalczyć rdzę w pszenicy - fungicydy rekomendowane do zwalczania rdzy brunatnej

Najskuteczniejszą metodą walki z rdzą w pszenicy, pszenżycie i życie jest stosowanie środków grzybobójczych. Fungicydem rekomendowanym do zwalczania rdzy brunatnej jest Queen™ - nowy, przełomowy środek grzybobójczy zawierający innowacyjną substancję czynną Inatreq™ active.

 

Produkt porównawczy – benzowindyflupyr, protiokonazol

Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, ZDD Gorzyń – stacja Przybroda, sezon 2022, zabieg w fazie liścia flagowego (BBCH 39). Doświadczenia własne Corteva.

Więcej artykułów